Dirk aan het werk.
Dirk in dienst bij de Luchtmacht.
v.l.n.r. Wil, dochter Christien, zoon Berend en Dirk.
DIRK
1928-2021
AMSTERDAM - Kleurrijke strikjes, gleufhoeden en ‘drollenvangers’. Dirk Smits volgde door de jaren heen altijd geïnteresseerd de laatste modetrends, maar vond hier altijd weer een geheel eigen stijl in. Zijn outfits sprongen er altijd op een bepaalde manier uit, maar dat was niet het enige aan hem dat opviel.
Karakteristiek voor de in Rotterdam geboren Dirk waren zijn bulderende lach én zeer luide stem. “Hij werd door zijn collega’s de wereldomroep genoemd”, vertelt oudste dochter Christien. Bij bezoek aan de Rotterdamse familie werd wel duidelijk waar dat vandaan kwam. “Dan zat ik onder de tafel te lezen en dan werd er boven mijn hoofd keihard gelachen, gediscussieerd en luidkeels meegezongen met kerkliederen”.
De kleinkinderen kennen opa’s stem vooral van de speeches die hij altijd gaf als de hele familie bij elkaar kwam. Daarin presenteerde hij vaak theologische bevindingen, verklaarde hij altijd zijn liefde voor zijn vrouw Wil en haalde hij herinneringen op uit de oorlog. De laatste jaren altijd zichtbaar geëmotioneerd.
Dirk groeide op in de volksbuurt Crooswijk en was 12 toen de Duitsers Rotterdam bombardeerden en vervolgens bezetten. Als tiener zag hij hoe de nazi’s joodse stadsgenoten wegvoerden, hoe een uit de lucht geschoten Engelse bommenwerper op een haar na hun huis raakte en hoe zijn broer werd opgepakt om te werken in Duitsland. De rest van de oorlog heeft Dirk in angst geleefd om zelf ook opgepakt te worden. Christien: “Hij is door dit alles toch wel met een ietwat ‘gekreukte binnenkant’ de oorlog uitgekomen.”
In de oorlog was textiel erg schaars en kleding werd op de bon gekocht. “De wereld was onzeker en men was erg zuinig. Die instelling heeft Dirk zijn leven lang vastgehouden. "Áltijd een servet op schoot tijdens het eten en zeker niet spelen in je goede kleding, want o wee als er een vlek op komt”, vertelt Christien.
In de oorlog was textiel erg schaars en kleding werd op de bon gekocht. “De wereld was onzeker en men was erg zuinig. Die instelling heeft Dirk zijn leven lang vastgehouden. "Áltijd een servet op schoot tijdens het eten en zeker niet spelen in je goede kleding, want o wee als er een vlek op komt”, vertelt Christien.
‘De drollenvanger’
In de jaren ‘50 was de plusfour-broek gigantisch populair. Christien kan ‘m tot in detail omschrijven: “Dat waren driekwart corduroy broeken die ook wel ‘drollenvangers’ werden genoemd. Mijn vader droeg daaronder dan schots geruite kousen en leren schoenen.” Een outfit werd door Dirk, evenals door zijn vader, afgemaakt met een vilten gleufhoed. “Ze waren apetrots dat ze hoeden droegen. Een pet was echt voor arbeiders. Kleding in die tijd was veel meer statusbepalend dan nu.”
In de jaren ‘50 was de plusfour-broek gigantisch populair. Christien kan ‘m tot in detail omschrijven: “Dat waren driekwart corduroy broeken die ook wel ‘drollenvangers’ werden genoemd. Mijn vader droeg daaronder dan schots geruite kousen en leren schoenen.” Een outfit werd door Dirk, evenals door zijn vader, afgemaakt met een vilten gleufhoed. “Ze waren apetrots dat ze hoeden droegen. Een pet was echt voor arbeiders. Kleding in die tijd was veel meer statusbepalend dan nu.”
Na de oorlog vervulde Dirk zijn dienstplicht bij de Luchtmacht. “Ik dacht altijd: mijn vader bij de Luchtmacht? Hij kan niet eens een auto besturen! Maar het ging dus vooral om een kantoorbaan”, lacht Christien. Dirk mocht een tweedehands uniform uitkiezen en sprokkelde van alles bij elkaar dat hij eigenhandig verstelde tot een keurig geheel. “Als hij iets echt wilde, dan kon hij heel handig zijn.”
Haar in ’t vet
In deze periode ontmoette hij ook zijn vrouw Wil. Samen kregen ze drie kinderen, vier kleinkinderen en twee achterkleinkinderen. Dirk kreeg eerst een baan als boekhouder, later koos hij voor het maatschappelijk werk. Je keurig gekleed presenteren op het werk, dat kon je wel aan Dirk overlaten. “Dan liet hij zich fotograferen achter zijn bureau, met in de ene hand een pijp en in de andere een vulpen. Hij had dan vaak een groen corduroy jasje aan, een spencer, een glasbril en het haar flink in ‘t vet.”
Haar in ’t vet
In deze periode ontmoette hij ook zijn vrouw Wil. Samen kregen ze drie kinderen, vier kleinkinderen en twee achterkleinkinderen. Dirk kreeg eerst een baan als boekhouder, later koos hij voor het maatschappelijk werk. Je keurig gekleed presenteren op het werk, dat kon je wel aan Dirk overlaten. “Dan liet hij zich fotograferen achter zijn bureau, met in de ene hand een pijp en in de andere een vulpen. Hij had dan vaak een groen corduroy jasje aan, een spencer, een glasbril en het haar flink in ‘t vet.”
Voor Dirk was een verzorgd uiterlijk van groot belang en ook zijn eigen gezin kon daarin niet achterblijven. Voor zijn vrouw - Wil - kocht hij altijd kleding die híj mooi vond en ook voor de kinderen bepaalde hij wat er gedragen werd. Zoon Berend moest en zou op 5-jarige leeftijd een groene strik dragen naar de kerk. En van de oude oma-jurken met bloemetjesmotieven van Christien moest hij niks hebben. “Hij vond het verschrikkelijk dat ik tweedehandskleding kocht, want daarmee zou je de indruk wekken dat je het financieel slecht had.”
Dirk had een sterke wil en kon daar behoorlijk dwingend in zijn, maar was hij bovenal heel trouw naar zijn vrienden en familie toe en had een feilloos gevoel voor wat mensen in zich hadden. De oorlogsjaren hebben een flinke impact gemaakt op de jonge Dirk en de dingen die hij heeft gezien hebben hem nooit losgelaten. Desondanks kenmerkten juist ook de Crooswijkse vrolijkheid en zijn opvallende kleding zijn persoon. Zijn in alle kleuren van de regenboog geblokte overhemd is daar het bewijs van. Christien: “Dat was zijn lievelingsoverhemd, die heeft hij tot in zijn laatste dagen graag gedragen.”
Dirk en zijn vrouw Wil.
Dirk, Wil, dochter Josefien en kleindochter Meike.
